.
Kasım Süleymani Orta Doğu’da çok önemli bir aktördü
Kasım Süleymani Orta Doğu’da çok önemli bir aktördü. Bir ara, haklı olarak Orta Doğu’daki en etkili askeri komutan olarak tanımlanıyordu. İran’ın dinî lideri Ali Hamanei tarafından da hem maddi hem de manevi olarak destekleniyordu. 1998 yılından, öldürüldüğü 2020 yılına kadar geçen 22 yılda Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü komutanlığını yürüttü. Gerçekleştirdiği başarılı askeri operasyonlar sayesinde, fiiliyatta, İran devlet hiyerarşisinde Ali Hamenei’den sonra ve Cumhurbaşkanından önce bir yerde konumlandırılıyordu.
Kasım Süleymani Orta Doğu’da çok önemli bir aktördü. Bir ara, haklı olarak Orta Doğu’daki en etkili askeri komutan olarak tanımlanıyordu. İran’ın dinî lideri Ali Hamanei tarafından da hem maddi hem de manevi olarak destekleniyordu. 1998 yılından, öldürüldüğü 2020 yılına kadar geçen 22 yılda Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü komutanlığını yürüttü. Gerçekleştirdiği başarılı askeri operasyonlar sayesinde, fiiliyatta, İran devlet hiyerarşisinde Ali Hamenei’den sonra ve Cumhurbaşkanından önce bir yerde konumlandırılıyordu.
1. yüzyılın ilk iki on yılında, askeri alanda, hiç kimse onun kadar kendisinden söz ettirememiştir. Siyasi alanda Irak’ta Nuri el Maliki’nin Başbakan olmasına da büyük katkısı olmuştur.
(Daesh)’ ne karşı en etkili savaşan taraflardan biri Süleymanı’nın komutasındaki Devrim Muhfızları Ordusu Kudüs Gücü olmuştur. Süleymani’nin Suriye’de kendi inisiyatifiyle başlattığı operasyonlar olmasaydı Beşar Esad’ın Suriye hükümeti çökebilirdi.
- Kasım Süleyman’in öldürüldükten sonra orta doğu‘da dengeler bozuldu mu?
Orta Doğu’daki dengeler sürekli bir evrim halindedir. Doğal olarak Kasım Süleymani gibi etkili bir aktörün öldürülmesi dengeleri önemli ölçüde etkilemiştir. Ancak, zaman içinde Orta Doğu, Kasım Süleymanı’nin denklemde yer almadığı bir ortama da alışacaktır.
- Amerika’nın bu cinayetinden sonra Amerika bir güç kaybetti mi bölgede? İran’ın saldırıları Amerika’nın zayıf bir güç kimi sergiledi mi dünyaya?
Süleymani’nin öldürülmesi ABD’nin gücünü kaybetmesine sebebiyet vermemiştir ama meşruiyet kaybına sebebiyet vermiştir. Çünkü işlenen cinayet hem ABD kanunları açısından hem de uluslararası hukuk açısından savunulması zor bir eylemdir.
Amerikan hukuku açısından ele alındığı zaman durum şöyle görünmektedir:
Süleymani’nin öldürülmesi kararını veren ABD Başkanı Donald Trump, bu kararını İran’ın çeşitli tarihlerde çeşitli yerlerde gerçekleştirdiği eylemlere misilleme ve gelecekte gerçekleştirebileceği eylemlere karşı önlem olarak takdim etmiştir. O tarihlerde, Amerikan çıkarlarını hedef alan ve İran ile irtibatlandırılabilecek iki saldırı vuku bulmuştu.
Bunlardan biri 2019 yılında Kerkük hava alanına yapılan saldırı idi. Bu harekat sırasında bir Amerikalı müteahhit ölmüş ve dört Amerikalı asker yaralanmıştı.
İkinci saldırı 2020 yılında ABD’nin Bağdat Büyükelçiliğine yapılan saldırıdır. Bu harekâtı İran tarafından desteklenen Iraklı Şii milis grubu tarafından gerçekleştirilmişti.
Bu iki saldırı Kasım Süleymani gibi önemli bir şahsiyeti öldürmek için makul bir gerekçe olarak gösterilemez. Öte yandan suikast ABD Kongresi tarafından da onaylanmamıştı.
Uluslararası hukuk açısından ele alındığında Süleymani suikastının başka bir yönü de şudur: Suikast bir yabancı ülke tarafından üçüncü bir ülkede, o ülke makamlarının izni olmadan gerçekleştirilmiştir. Nitekim bir Irak mahkemesi, ABD Başkanı Trump aleyhine Süleymani suikastı nedeniyle taammüden adam öldürme suçu ile tutuklama emri çıkardı.